Chúng ta khổ nhọc đi trên đường đời. Điều này đúng với mọi người. Tất cả chúng ta cách này hay khác đều sống với những thấp kém, những giấc mơ tan vỡ và hụt hẫng sâu xa. Vì thế chúng ta có khuynh hướng đố kỵ, ghen tỵ với đời người khác, nhìn ở họ những chuyện chúng ta không có.
Với tâm trạng này, càng ngày nó sẽ làm chúng ta thất vọng về con người mình, và thường thường, nó đặt chúng ta trong tình trạng không chấp nhận những chuyện tốt đẹp, hạnh phúc, sáng tạo, và thú vị trong cuộc sống của chính mình.
Thay vì chấp nhận cuộc sống và sống một cách sáng tạo, chúng ta lại làm cho nó trì trệ. Chúng ta bận tâm đến một cái gì đó còn thiếu và tuyệt vọng thèm muốn nó – một người bạn đời, một tình bằng hữu, một thành công, một uy tín, một ngoại hình, một danh tiếng, một địa vị nào đó để sống – và chúng ta tương đối hóa, coi thường cuộc sống đến độ thấy đời mình bất hạnh và vô nghĩa.
Chúng ta sống trong dấu ngoặc, trong chờ đợi; luôn luôn chờ một cái gì đó đến để lấp đầy cuộc sống của mình. Khi nó xảy đến, thì có một cái gì đó day dứt sâu xa nhói lên. Trong Kinh Thánh có một hình ảnh phản ảnh chuyện này. Sau khi Chúa Giêsu sống lại, các môn đệ chưa sẵn sàng lãnh nhận một tinh thần mới qua sự hiện diện mới của Người. Thay vào đó họ muốn Chúa Giêsu trở lại hình ảnh xưa cũ. Vì thế họ bối rối, sợ hãi, giam mình trong căn phòng đóng kín, bất động. Đến khi họ nhận Thần Khí của Đức Ki-tô phục sinh, họ mới đi ra khỏi phòng, sống cuộc sống đích thực của họ với Thần Khí.
Khi chúng ta sống mãi trong bất hạnh, không bằng lòng với cuộc sống hiện tại vì không lập gia đình, không lấy được người mong muốn, hay vì thích một công việc, một gia đình, một ngoại hình, một nhóm bạn, một thành phố khác để sống thì, chúng ta sống trong sợ hãi như các tông đồ ngày xưa.
Tôi xin phép được minh họa chuyện này qua một ví dụ trong quyển tiểu thuyết của Brian Moore, quyển Cuộc Khổ Nạn Quạnh Hiu của Judith Hearne (The Lonely Passion of Judith Hearne.)
Judith, một phụ nữ sắp mãn kinh, thông minh, tài năng, có học, có năng khiếu đặc biệt, có tính nghệ sĩ, cá tính thú vị và vẻ ngoài ưa nhìn. Nhưng bà thất vọng về đường hôn nhân. Bà bị hụt hẫng nặng vì sống độc thân, xem mình chưa phải là một con người trọn vẹn. Vừa ý thức và cũng không ý thức, toàn bộ đời sống của bà xoay chung quanh chuyện tìm kiếm một người chồng.
Vì thế, bà xem trọn cuộc sống hiện tại của bà không có ý nghĩa, bà không hài lòng về bà. Bà muốn lập gia đình, và quyết rằng, đối với bà, không thể có một ý nghĩa nào, thực tế xác thực nào, ngoài chuyện đó.
Mở đầu câu chuyện, Judith gặp một người đàn ông làm bà thích thú, bà cảm thấy anh cũng thích mình. Anh là người dễ chịu, dù có một chút tính toán và tài tử. Hơi sớm để người đọc đoán Judith sẽ đi đến hôn nhân. Tuy nhiên, vì bà đang thất vọng và đây là cơ hội thật sự để đi đến hôn nhân, Judith đeo đuổi mối quan hệ này và, trong một tình trạng mơ hồ, bà phải lòng.
Còn về người đàn ông, anh chỉ thấy bà như một đối tác kinh doanh có tiềm năng, như người có tiền mà anh có thể dùng được.
Cuối cùng Judith cũng ngỏ lời với người đàn ông này. Bà bị từ chối và thất vọng, cùng với nỗi đau bị từ chối, bà bị tuyệt vọng sâu xa đẩy bà đến với rượu và cuối cùng là cơn suy sụp tinh thần phải nhập viện. Câu chuyện đi đến cao điểm khi anh đến bệnh viện thăm và nói với bà, anh thay đổi quyết định, anh muốn cưới bà. Judith từ chối và trong lời giải thích của bà chúng ta học được những điều giúp chúng ta hiểu sự liên hệ giữa Thăng Thiên và Hiện Xuống. Đây là lời của Judith:
Khi là một cô bé, tôi mơ một người đàn ông toàn hảo, người sẽ làm cho tôi nên trọn, người sẽ làm cho tôi là một con người thực. Anh ấy sẽ đẹp, tốt, tử tế và quãng đại. Anh sẽ là người hoàn hảo. Rồi, khi lớn hơn, tôi thấy các mong chờ của mình có phần nào giảm bớt. Trong phút chốc, anh ấy không cần phải quá hoàn hảo, quá đẹp, hay quá tốt nữa. Cuối cùng, khi ở tuổi tôi, anh ấy không còn cần phải đẹp, tốt, hay đáng yêu nữa. Bất cứ ai cũng được – dù họ không có gì đặc biệt! Tôi sẽ chọn bất cứ ai vì lúc đó tôi nghĩ rằng, một mình, tôi không là gì cả.
Nhưng tôi đã học được một điều gì đó ở đây. Tôi đã nhận ra rằng, ngay cả độc thân, lẻ loi, một mình, tôi vẫn là một điều gì đó! Tôi có cuộc sống thực tế riêng của tôi!
Judith ném bỏ tấm danh thiếp của người đàn ông khi ra viện và chúng ta thấy được nét mặt bà lúc đó, nét mặt của một phụ nữ có sức mạnh nội tâm, có niềm vui bên trong. Bà lấy lại điềm tĩnh, hấp dẫn và sinh động. Nỗi day dứt biến mất. Bà đã có một tinh thần mới cho cuộc đời của bà. Bà không còn thao thức. Bạn cũng thấy, nếu bà muốn, bà sẽ dễ dàng tìm thấy một ai đó tốt để lập gia đình, giờ đây bà không cần phải thất vọng nữa.
Hiện Xuống không phải là một mầu nhiệm trừu tượng. Chúng ta được mời gọi để chấp nhận một thần khí cho cuộc sống của mình. Khi làm được chuyện này, chúng ta sẽ không còn coi thường cuộc sống của mình nữa nhưng, giống như nhân vật Judith Hearne, chúng ta biết các thấp kém và thất vọng của mình, nhưng qua bản thân chúng ta, chúng ta đã là một cái gì đó.
Nguyễn Kim An dịch
