Các thánh thường bị coi là vô lý hoặc cuồng tín. Chúng ta có thể nhìn vào tấm gương của họ và học cách đối mặt với việc bị hiểu lầm một cách hiệu quả.
Có một cảnh nổi tiếng trong Kinh Thánh, trong đó Thánh Phaolô bị cáo buộc là mất trí vì học hỏi thần học mù mờ. Là một tín nhân, ông không còn hòa nhập với xã hội, vì thế ông trở thành mục tiêu của sự bắt bớ. Thật vậy, đó là trường hợp của toàn thể Giáo Hội sơ khai. Chính quyền Rôma cho rằng những người theo Kitô giáo rất cứng đầu một cách vô lý. Tệ nhất, họ phản bội một cách nguy hiểm và không có khả năng suy nghĩ đủ lý trí để trở thành những thành viên hữu ích cho xã hội.
Trong khi đó, chính những người theo Kitô giáo cũng không thể hạnh phúc hơn. Niềm tin mới của họ đã giải phóng họ. Đột nhiên, cuộc sống có ý nghĩa. Từ viễn cảnh đó, họ chưa bao giờ suy nghĩ rõ ràng hơn. Đó là ví dụ đáng chú ý về sự chỉ trích và sự hiểu lầm bất công.
1. BỊ HIỂU LẦM
Các thánh thường bị hiểu lầm vào thời của họ. Một số người vào sa mạc ẩn dật. Có người đã lên đỉnh cột và ở trên đó suốt quãng đời còn lại. Nhiều người thà chết chứ không dâng lễ vật cho vị thần nào đó. Các trinh nữ đã bị hành quyết vì họ từ chối kết hôn với những người đàn ông lớn tuổi ngoại giáo. Những cách lựa chọn đó thể hiện những ưu tiên được lựa chọn có chủ ý và hợp lý. Người theo Kitô giáo chọn cách sống dựa trên những niềm tin hợp lý, nói họ vô lý hoặc tâm thần kém là không chính xác.
Tôi nghi ngờ lý do điều này xảy ra là bởi vì, nếu ai đó có thể bị dán nhãn theo cách này thì có thể tránh được thực tế. Đối với người Rôma, gọi Phaolô là kẻ điên rồ thì dễ hơn là xem xét liệu họ có nên theo Đức Kitô hay không. Tương tự, sẽ dễ dàng hơn khi coi Thánh Antôn ẩn tu là người lập dị, coi Thánh Têrêsa Lisieux và Thánh Phanxicô Assisi là ngây ngô, hoặc coi Thánh Gioan Vianney là kém thông minh, thay vì xem xét tình trạng tâm linh của chính chúng ta.
Một ví dụ khác là Thánh Gioan Thiên Chúa. Ngài đã từng xa rời đức tin, và hoán cải khi 40 tuổi. Sau đó ngài bắt đầu hành động với sự đền tội đến mức mọi người nghĩ rằng ngài đã bị suy sụp tinh thần. Thay vì hỏi xem việc hành xác có đáng khen hay không, người ta lại bị tống ngài vào trại tâm thần.
2. GẮN NHÃN VÀ LOẠI TRỪ
Ở đây, nên biết rằng không có vị thánh nào mà chúng tôi đề cập trên đây đã mắc bệnh tâm thần. Bài viết này không nói về cách đối mặt với bệnh tâm thần, mà là cơn cám dỗ hiểu lầm và loại trừ người khác. Ví dụ: nếu tôi gán cho ai đó là “khoe khoang” hoặc “không bình thường” thì tôi không cần phải nghiêm túc xem xét những gì người đó thực sự đã làm hoặc nói. Nếu tôi thực sự xem xét nghiêm túc những gì họ đã làm hoặc nói, tôi có thể nhận ra rất rõ rằng tôi mới là người cần điều chỉnh thái độ và cần thay đổi.
Đó là một góc độ, là sự thận trọng để đừng dán nhãn và loại bỏ nhau quá nhanh, bởi vì khi làm như vậy, chúng ta có thể đang loại trừ các vị thánh. Nhưng tôi cũng thấy quan điểm khác rất thú vị: Nếu tôi là người bị hiểu lầm thì sao?
3. CẢM THẤY BỊ HIỂU LẦM
Điều này đã xảy ra với tôi, và tôi chắc chắn nó cũng xảy ra với bạn. Tôi nghĩ rằng tôi đang truyền đạt một điều bằng lời nói và hành động nhưng những người xung quanh lại hiểu tôi theo cách khác. Tôi có lý do của mình nhưng vì đó không phải là lựa chọn thông thường nên những người khác gán cho tôi một động lực hoàn toàn khác – và không chính xác.
Không có gì đáng ngạc nhiên khi bị hiểu lầm liên tục (thường là cố ý). Kinh nghiệm của các Kitô hữu tiên khởi cho thấy rõ rằng đức tin và những cam kết đạo đức của chúng ta sẽ bị hiểu lầm. Chúng ta sẽ bị coi là yếu đuối về tinh thần, bối rối, con nít hoặc vô lý. Nhìn từ bên ngoài, chúng ta có vẻ là một nhóm kỳ quặc. Chúng ta tin rằng sám hối là niềm vui, đời sau quan trọng hơn đời này, và sự hy sinh bản thân là sự hoàn thiện bản thân. Chúng ta không phù hợp.
Trong lịch sử, Giáo Hội chấp nhận các cuộc đàn áp một cách lặng lẽ nhưng đồng thời không bao giờ đầu hàng. Các thánh đã xử lý sự chống đối như thế nào?
Rốt cuộc, nếu bạn bị gọi là vô lý nhiều lần, ngay cả người tự tin nhất cũng bắt đầu nghi ngờ. Khi tôi tuyên bố sẽ theo Công giáo, mọi người đều cố gắng ngăn cản tôi. Người ta nói rằng tôi đã không suy nghĩ sáng suốt, rằng khi bình tĩnh lại thì tôi sẽ nhìn mọi thứ khác đi. Nhưng tôi chưa bao giờ nhìn mọi thứ khác đi, và tôi chưa bao giờ bình tĩnh hơn. Tôi đã không xử lý những cuộc thảo luận đó một cách tốt nhất. Kể từ đó, tôi đã học được một số bài học từ các vị thánh và cách họ chịu đựng sự hiểu lầm.
4. CÁCH XỬ LÝ KHI BỊ HIỂU LẦM
Thứ nhất, họ có thể cố gắng làm rõ, nhưng về lâu dài họ không quá lo lắng về việc bị hiểu lầm. Họ không cố gắng bảo vệ danh tiếng của họ bằng sự chính trực của họ.
Thứ hai, họ duy trì bản sắc của mình thông qua việc cầu nguyện và hỗ trợ lẫn nhau. Ngay cả khi cả thế giới hiểu lầm, chúng ta biết rằng Chúa Kitô và các Kitô hữu hoàn toàn hiểu chúng ta.
Thứ ba, họ xử lý động lực và hành động của mình một cách hợp lý để nhất quán với sự thật. Những quan điểm, ngay cả những quan điểm được phổ biến rộng rãi, cũng không giống sự thật. Một khi các thánh tìm ra sự thật thì không có sự hiểu lầm nào về động lực, sự bắt bớ hoặc áp lực xã hội đủ để tách họ ra khỏi sự thật.
Thứ tư, họ khiêm nhường. Một bài học quý giá mà tôi vẫn ghi nhớ là, ngay cả khi những lời chỉ trích bất công hoặc quá khắc nghiệt, có một phần sự thật trong đó.
Thứ năm, các thánh luôn tìm kiếm cơ hội để phát triển cá nhân, bao gồm cả cách họ phản ứng trước những lời chỉ trích bất công. Về phần tôi, tôi quá háo hức giải thích khía cạnh câu chuyện của mình và biện minh cho bản thân. Tôi lãng phí năng lượng vào một trận thua trong khi thay vì thế tôi có thể trau dồi đời sống nội tâm và cải thiện tính cách của mình.
5. ĐỪNG NGHI NGỜ
Thánh Gioan Thiên Chúa bị cáo buộc mắc bệnh tâm thần nhưng là một vị thánh. Ngay cả khi thừa nhận đức tin của mình có vẻ ngu ngốc, Thánh Phaolô vẫn biết đó là sự thật. Và còn rất nhiều ví dụ nữa. Tôi biết mình đưa ra nhiều quyết định đáng nghi ngờ, nhưng tôi chưa bao giờ nghi ngờ tính hợp lý trong đức tin của tôi.
Khi nói đến việc trở thành người Công giáo và phát triển mối quan hệ cá nhân với Chúa Kitô và Giáo Hội của Ngài, ngay cả khi mọi người khác trên hành tinh này nghĩ rằng tôi đã đưa ra quyết định tồi tệ vì những động lực tầm thường nhất thì tôi biết mình chưa bao giờ tỉnh táo hơn như thế.
MICHAEL RENNIER
TRẦM THIÊN THU (chuyển ngữ từ Aleteia.org)
Chiều Mùa Chay, 05-03-2024
