Nhà Thờ Thái Hà
Thái Hà (25.05.2016) – CNA – Mỹ đã dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí kéo dài hàng thập kỷ với Việt Nam trong chuyến thăm của Tổng thống Barack Obama tại nước này. Nhưng nhiều nhà vận động nhân quyền lập luận rằng, VN đã không được cải thiện đủ vấn đề nhân quyền để xứng đáng với thỏa thuận ấy.
Tổ chức Quan sát Nhân quyền (HRW – Human Rights Watch) đã bày tỏ sự thất vọng nghiêm trọng trước thỏa thuận này. Ông John Sifton, Giám đốc vận động Ban Á châu của tổ chức nói ngày 23/5: “Tổng thống Obama đã trao cho Việt Nam một phần thưởng mà họ không xứng đáng”.
Vài tuần trước khi Obama đến Việt Nam, những nhà vận động nhân quyền đã nhấn mạnh mọi thỏa thuận giữa Mỹ và VN nên tùy thuộc vào những cải thiện nhân quyền tại quốc gia này. Nghị sĩ Cộng hòa Chris Smith (R-N.J.) còn đề nghị chính phủ Việt Nam phải trả tự do các tù nhân tôn giáo, và có những “cải thiện nhân quyền đáng kể”.
Tại cuộc họp báo chung hôm thứ Hai 23/5, Tổng thống Obama nói việc dỡ bỏ lệnh cấm vận xuất phát từ “một tiến trình lâu dài hướng tới bình thường hóa quan hệ với Việt Nam.”
Quyền con người, ông nói tiếp, “không trực tiếp gắn” với quyết định dỡ bỏ lệnh cấm vận.
Nhà Trắng cho biết họ vẫn đang thúc đẩy VN cải thiện thành tích nhân quyền. Họ nói hôm 23/5: “Trong cuộc Đối thoại Nhân quyền Mỹ – Việt Nam hàng năm từ ngày 25- 26/4, Hoa Kỳ đã kêu gọi Việt Nam phóng thích tất cả tù nhân lương tâm và ngừng sách nhiễu các cá nhân thực hành các quyền tự do căn bản gồm tự do biểu đạt, hội họp và tôn giáo.”
Ngay trước chuyến thăm của Obama, VN đã trả tự do cho một tù nhân tôn giáo nổi tiếng là linh mục Công giáo Nguyễn Văn Lý. Cha Lý được thả trước hai tháng so với án tù của mình. Tuy nhiên, nghị sĩ Smith nói, việc trả tự do cho cha Lý không phải là “bước đột phá về nhân quyền”.
HRW cho biết, trên tổng thể tình trạng nhân quyền tại Việt Nam vẫn còn “tàn khốc” vì những vi phạm nhân quyền tràn lan như tra tấn, thu giữ tài sản cá nhân “mà không đền bù thỏa đáng”, và bỏ tù các nhà hoạt động nhân quyền và dân chủ.
Ủy Ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ (USCIRF) trong báo cáo 2016 cũng khuyến nghị nên Việt Nam vào danh sách “những đất nước đặc biệt quan ngại (CPC)” về tự do tôn giáo.
Báo cáo nói, Việt Nam vẫn sách nhiễu, bỏ tù, và đánh đập thành viên của một số tôn giáo trong nhiều năm qua.
Việt Nam được báo cáo hiện còn giam giữ từ 100 đến 150 “tù nhân lương tâm” vì tín ngưỡng tôn giáo của họ.
Trong khi chính phủ Việt Nam cho phép xây nhà thờ mới và một trường đại học Công giáo và quan hệ giữa Việt Nam và Vatican được cải thiện vào năm 2015. Nhưng đã có nhiều báo cáo nói, một số trường Công Giáo bị chính quyền đe dọa sẽ phá hủy, và “người Công giáo, trong đó có cả nữ tu” bị tấn công ở tỉnh Gia Lai.
Các mục sư Kitô giáo và linh mục bị tấn công, bị cầm tù hoặc bị đe dọa. Một số nhà hoạt động bị tấn công ngay sau khi được ra tù.
Luật sư nhân quyền Kitô giáo Nguyễn Văn Đài từng bị 4 năm tù từ năm 2007 vì cáo buộc “tuyên truyền chống nhà nước”, vừa bị bắt lại hồi tháng 12/2015 và có thể chịu thêm bản án từ 3 – 20 năm tù.
Ông Sifton nhấn mạnh trong tuyên bố của mình: Bây giờ thỏa thuận đã xong, Mỹ cần hành động “để tạo động lực cho Việt Nam cải thiện hồ sơ nhân quyền của mình.”
“Tổng thống và Quốc hội Mỹ sẽ phải nói với Hà Nội rằng việc bán những vũ khí cụ thể sẽ bị hạn chế nếu chính phủ không trả tự do cho các tù nhân chính trị, bãi bỏ các điều luật dùng để truy tố họ, và nới lỏng sự sách nhiễu đối với những người bất đồng chính kiến và nhà báo độc lập.”
Đức Thiện
