Vào lúc 7 giờ 6 phút chiều ngày 13 tháng 3 năm 2013, khói trắng bay lên từ ống khói nhà nguyện Sistine nơi mật nghị Hồng y đang diễn ra. Điều này có nghĩa là một vị Giáo Hoàng mới đã được chọn để lãnh đạo Hội Thánh Công Giáo trên hoàn cầu.
Khi ấy, vị Hồng y đến từ Agrgentine mang tên Jorge Mario Bergolio dường như vẫn còn lạ lẫm với nhiều người. Chẳng ai dự đoán vị Hồng y tuổi không còn trẻ trung gì lại có thể trở thành Giáo hoàng tương lai. Tuy nhiên, từ chỗ lạ lẫm, thế giới nhanh chóng không tiếc lời tán dương vì sự khiêm nhường và thẳng tính của ngài. Báo chí bùng nổ thông tin về vị Giáo Hoàng đầu tiên không phải là người Châu âu, đồng thời là Giáo Hoàng đầu tiên xuất thân từ Dòng Tên, một dòng tu danh tiếng trong Giáo Hội. Người dân các nước Mỹ-Latinh vui mừng hớn hở vì cuối cùng, họ cũng có một đại diện quan trọng bậc nhất trong Giáo triều Roma.
Kế vị Đức Giáo hoàng tiền nhiệm là Benedict XVI ở tuổi đã ngoài 76, Hồng y Bergoglio gánh vác trọng trách trong một giai đoạn lịch sử đầy biến động của Giáo Hội. Vị lãnh đạo mới này được trao phó một Giáo hội bị tổn thương sâu nặng vì sự sụt giảm con số các linh mục cũng và số lượng tín hữu, hậu quả của các vụ lạm dụng tình dục nơi hàng giáo sĩ và rất nhiều tiếng nói kêu gọi Giáo hội cần cải tổ. Việc Đức Phan-xi-cô được bầu chọn khiến rất nhiều người ngạc nhiên. Người ta kì vọng Hồng y đoàn sẽ lựa chọn một vị ít ra là còn trẻ trung, năng động để có thể thổi một luồng sinh khí mới vào Giáo hội. Tuy nhiên, dù không còn trẻ nhưng Bergoglio đã làm được những việc rất đáng nể. Ngài đã mang vào trong triều đại giáo hoàng của mình rất nhiều sự mới mẻ, những sự “lần đầu tiên chưa từng có.”
Jorge Mario Bergoglio xuất thân từ một gia cảnh khiêm tốn. Ngài là hậu duệ của một gia đình người Ý di cư sang Argentine. Khá thông minh, học hành giỏi giang và sống rất tâm linh, cùng với nền tảng của một gia đình đạo đức truyền thống, ngài đã quyết định theo đuổi ơn gọi tu trì khi còn trẻ. Kinh nghiệm của những năm đầu đời đã hình thành nên những quan điểm của Bergoglio về cái nghèo và tạo cho ngài một niềm kính trọng đặc biệt dành cho tầng lớp lao động bình dân và những người thất nghiệp. Những quan điểm này đã theo sát ngài trong suốt cuộc đời mục vụ và cả khi ngài đã trở thành một Giáo Hoàng. Chúng có tác động lớn lên Giáo Hội Công Giáo trong những năm gần đây.
Dù là một trong những vị lãnh đạo tôn giáo có tầm ảnh hưởng lớn trên thế giới, Đức Giáo Hoàng Phan-xi-cô vẫn hành xử như một con người dân dã như mọi người. Ngài nói chuyện rất giản dị, bình dân; luôn tránh những tiện nghi mà Ngài đáng được dùng theo tiêu chuẩn của Vatican. Ngài còn dung mạng xã hội như Twitter để kết nối với mọi người.
Bergoglio thích đọc báo và nghe nhạc cổ điển trên đài phát thanh. Khi còn trẻ, ngài thích nhảy Tango và môn bóng đá. Đội tuyển mà ngài là fan trung thành là câu lạc bộ San Lorzenso.
Trong loạt bài này, chúng ta sẽ lần giở lại lịch sử cuộc đời của Bergoglio. Bắt đầu từ những người đầu tiên trong dòng họ ngài lên tàu rời khỏi Italy để cập bến Buenos Aires, rồi đến quá trình Jorge trở thành linh mục, giám mục và sau này là Hồng Y. Chúng ta cũng sẽ tìm hiểu về niềm tin, quan điểm của ngài về thế giới, Giáo hội cũng như đánh giá tầm ảnh hưởng của ngài trong việc xây dựng Giáo hội bây giờ và trong tương lai.
(Còn tiếp)
Duc Trung Vu, CSsR
Dựa trên cuốn Pope to the Poor của James Fritz