Sách Giảng Viên đặt vấn đề: “Đừng quá ác độc, cũng chớ dại khờ! Tại sao bạn lại phải chết trước thời hạn? Tốt hơn, hãy cứ nắm điều này và đừng buông điều kia, bởi vì người kính sợ Thiên Chúa sẽ làm được cả hai.” (Gv 7:17-18) Sách Huấn Ca cho biết: “Việc phải làm, các bạn hãy hoàn tất trước thời hạn, và Đức Chúa sẽ ban cho các bạn phần thưởng vào thời buổi của Người.” (Hc 51:30) Đặc biệt là chính Chúa Giêsu xác định “thời kỳ đã mãn.” (Mc 1:15)
Trên thế gian này không có gì tồn tại mãi mãi, mà chỉ tồn tại trong một khoảng thời gian nào đó, chỉ khác nhau thời gian mau hay lâu, ngắn hay dài, và chúng ta gọi đó là thời hạn. Có khởi sự thì có kết thúc, có sinh thì có tử, giống như một bài luận văn: mở đầu, thân bài và kết luận. Đặc biệt là các cuộc thi luôn có một khoảng thời gian nhất định.
Ngày xưa, chính Thiên Chúa đích thân sai ông Giôna ra đi làm sứ vụ lần thứ nhất: “Hãy đứng dậy, đi đến Ninivê, thành phố lớn, và hô cho dân thành biết rằng sự gian ác của chúng đã lên thấu tới Ta.” (Gn 1:1) Ông vội đứng dậy, nhưng không đi làm theo lệnh truyền mà lại trốn đi Tácsít, trốn nhiệm vụ, tránh mặt Chúa. Giôna gan lì và bướng bỉnh thật. Đúng là liều! Nhưng kể ra ông cũng “can đảm” nên mới dám cãi Thiên Lệnh. Nhưng khi tàu chạy, bỗng dưng sóng gió ầm ầm, người ta gieo quẻ xem rơi trúng ai thì đó là kẻ gây tai họa. Quẻ rơi trúng ông Giôna. Tá hỏa tam tinh, ông cảm thấy mình sai nên hối hận và bảo người ta ném ông xuống biển. Con cá lớn nuốt ông trong bụng ba ngày rồi nhả ông lên bờ. Thật lạ lùng, tình tiết ly kỳ, giống như bộ phim trinh thám vậy.
Và rồi Thiên Chúa lại sai ông Giôna ra đi lần thứ hai: “Hãy đứng dậy, đi đến Ninivê, thành phố lớn, và hô cho dân thành biết lời tuyên cáo Ta sẽ truyền cho ngươi.” (Gn 3:2) Lần này không dám “uống thuốc liều” nữa, nên ông liền đứng dậy và đi Ninivê theo lệnh Đức Chúa. Kinh Thánh cho biết rằng Ninivê là một thành phố rất rộng lớn, đi ngang qua phải mất ba ngày đường.
Trốn không thoát, lần này ông Giôna bắt đầu vào thành, đi một ngày đường và công bố: “Còn bốn mươi ngày nữa, Ninivê sẽ bị phá đổ.” (Gn 3:4) Thời hạn không lâu, quay qua quay lại là hết tháng ngay thôi. Thật lạ lùng, dân Ninivê tin vào Thiên Chúa, họ công bố lệnh ăn chay và mặc áo vải thô, từ người lớn đến trẻ nhỏ. Họ thực sự là những người ngoan ngoãn, vừa biết bảo nhau vừa biết phục thiện. Tội nhiều đến nỗi bị trừng phạt mà lại hóa phúc. Lòng sám hối thật diệu kỳ vì nhờ có Lòng Thương Xót bao la của Thiên Chúa.
Thực sự Thiên Chúa rất nhân từ, ngoài sức tưởng tượng của loài người. Ngài không muốn ai phải hư mất, luôn kiên nhẫn chờ đợi các tội nhân hoán cải, ngay khi Ngài “thấy việc họ làm, thấy họ bỏ đường gian ác mà trở lại, Ngài hối tiếc về tai họa Ngài đã tuyên bố sẽ giáng trên họ, Ngài đã không giáng xuống nữa.” (Gn 3:10) Đây là niềm hy vọng cho mỗi chúng ta, dẫu có tội lỗi tới mức nào thì cũng hãy vững tin, đừng bao giờ tuyệt vọng! Thiên Chúa chỉ cần chúng ta chân thành sám hối, rồi mọi thứ cũng chỉ là “chuyện nhỏ,” và Ngài bỏ qua hết.
Đó là sự thật và chắc chắn như thế, bởi vì chính Chúa Giêsu đã mặc khải cho Thánh nữ Faustina: “Lòng Thương Xót của Ta lớn hơn cả tội lỗi của con và cả nhân loại.” (Nhật Ký, số 1485) Biết như vậy không phải để ỷ lại hoặc lợi dụng, mà để cố gắng củng cố đức tin yếu mềm của chính mình. Nói tin thì dễ, có gặp khó khăn mà còn tin thì mới thực sự là tin.
Là phàm nhân thì ai cũng thế thôi, chẳng nói hay được, nói trước khó bước qua lắm. Vì thế, Thánh Vịnh gia luôn phải cầu xin: “Lạy Chúa, đường nẻo Ngài, xin dạy cho con biết, lối đi của Ngài, xin chỉ bảo con. Xin dẫn con đi theo đường chân lý của Ngài và bảo ban dạy dỗ, vì chính Ngài là Thiên Chúa cứu độ con. Sớm hôm con những cậy trông Ngài, bởi vì Ngài nhân ái.” (Tv 25:4-5) Lo lắng khôn nguôi, quan ngại không ngừng, bởi vì đường đời trơn trượt lắm.
Thánh Thomas Aquinas nhắc nhở: “Chúng ta không có quyền đòi hỏi, nhưng phải nài xin Thiên Chúa ban cho ơn bền đỗ. Nhận ra những ai là người mà chúng ta PHẢI TRÁNH, đó là phương thế quan trọng để cứu lấy linh hồn mình.” Thời còn trẻ, mấy ai không đã từng sa ngã, mấy ai không phải khốn đốn đôi lần, chính nhờ kinh nghiệm “xương máu” đó mà mới nên khôn: “Lạy Chúa, xin nhớ lại nghĩa nặng với ân sâu Ngài đã từng biểu lộ từ muôn thuở muôn đời. Tuổi xuân trót dại bao lầm lỗi, xin Ngài đừng nhớ đến, nhưng xin lấy tình thương mà nhớ đến con cùng.” (Tv 25:6-7) Ngựa non háu đá, người trẻ háo thắng, đó là chuyện thường tình. Thiên Chúa không chấp lách gì, nếu Ngài chấp tội thì chẳng ai được cứu rỗi. (Tv 130:3) Thế nhưng Ngài muốn chúng ta ăn năn thật lòng, vì Ngài là Thiên Chúa của tình yêu, của lòng thương xót: “Chúa là Đấng nhân từ chính trực, chỉ lối cho tội nhân, dẫn kẻ nghèo hèn đi theo đường công chính, dạy cho biết đường lối của Người.” (Tv 25:8-9)
Thiên Chúa luôn muốn tha thứ cho chúng ta. Vì thế, ăn năn sám hối luôn cấp bách, là hành động cần thiết hằng ngày, không chỉ cần thiết trong Mùa Vọng, Mùa Chay, dịp tĩnh tâm,… Thánh Phaolô nói: “Thưa anh em, tôi xin nói với anh em điều này: thời gian chẳng còn bao lâu. Vậy từ nay những người có vợ hãy sống như không có; ai khóc lóc, hãy làm như không khóc; ai vui mừng, như chẳng mừng vui; ai mua sắm, hãy làm như không có gì cả; kẻ hưởng dùng của cải đời này, hãy làm như chẳng hưởng. Vì bộ mặt thế gian này đang biến đi.” (1 Cr 7:29-31)
Thời gian là của Chúa, dù trẻ hay già thì cũng chẳng ai biết cuộc đời mình còn bao lâu. Lá xanh hay vàng vẫn có thể rụng bất cứ lúc nào, dù trời không có gió lay. Có người còn trẻ và đang khỏe mạnh bình thường, thế mà bất ngờ nghe tin người đó từ trần. Vui mà buồn, buồn mà vui. Khó phân định rạch ròi vì lằn ranh rất mong manh.
Cần phải “lạnh lùng” mới dễ thoát thân, như Thánh Barsanuphius khuyên: “Đừng tìm cách để nổi trội. Trong bất cứ việc gì, đừng sánh mình với người khác. Hãy mặc kệ thế gian, hãy vác lấy thập giá, hãy vứt bỏ tất cả những gì phàm tục, hãy giũ sạch bụi trần khỏi bàn chân.” Còn Thánh Phaolô khuyên chúng ta sống mà đừng “chia trí” hoặc “nặng lòng” với những gì ở thế gian này. Sống như vậy không có nghĩa là hờ hững, vô tâm, vô cảm, bất cần đời hoặc “dở hơi,” mà là ngoan ngoãn vâng phục Thánh Ý Chúa. Đó là cách sống của người khôn ngoan: Khôn ngoan để biết mình, không cố chấp, và khôn ngoan để nhận thức, nhận thức để tỉnh thức chờ Chúa đến – cụ thể nhất là lúc Ngài đến với cuộc đời riêng mình, lúc tận thế riêng của đời mình – bất kỳ giây phút nào.
Thời điểm tận thế được đề cập trong trình thuật Mc 1:14-20, nhắc nhở chúng ta đừng ảo tưởng. Khoa học đã phát hiện trái đất này, mệnh danh là hành tinh xanh, đang dần dần bị hủy diệt. Rõ ràng tận thế là có thật. Trình thuật này cũng cho thấy sự mau mắn của hai cặp môn đệ đầu tiên được Chúa Giêsu mời gọi, và họ đi theo Ngài ngay lập tức.
Vào thời điểm đó, ông Gioan đã bị bắt, Đức Giêsu đến miền Galilê rao giảng Tin Mừng của Thiên Chúa, điều quan trọng được Ngài cho biết ngay: “Thời kỳ đã mãn, và Triều Đại Thiên Chúa đã đến gần. Anh em hãy sám hối và tin vào Tin Mừng.” (Mc 1:15) Thời đại chúng ta đang sống là thời kỳ cuối cùng, không có chuyện “đầu thai” kiếp khác, thuyết luân hồi chỉ là ảo tưởng và sai lầm nghiêm trọng. Chỉ có hai kiếp: Kiếp này và kiếp sau. Kiếp này là tạm bợ, sống như loài chim di trú; kiếp sau là vĩnh hằng, nhưng có hai dạng đời đời: hạnh phúc hoặc khốn nạn. Tuyệt đối không có dạng “lửng lơ con cá vàng” theo kiểu không sướng, không khổ.
Hôm đó, khi đi dọc theo biển hồ Galilê, Chúa Giêsu thấy Simôn với người anh là Anrê đang quăng lưới xuống biển, vì họ là ngư phủ chuyên nghiệp. Ngài bảo họ: “Các anh hãy theo tôi, tôi sẽ làm cho các anh thành những kẻ lưới người như lưới cá.” Thánh sử Mátthêu nói rõ: “Lập tức hai ông bỏ chài lưới mà đi theo Người.” Hai anh em ngư dân này chất phác mà dứt khoát, không hề lưỡng lự hay tính toán chi. Đi là đi ngay, dù đang phải lo kế sinh nhai. Động thái đó cũng chứng tỏ niềm tin của họ cũng mãnh liệt.
Đi xa hơn một chút, Ngài thấy hai anh em khác là Giacôbê và Gioan, cả hai là con nhà Dêbêđê. Hai anh em này cũng là dân chài lưới, lúc đó Chúa Giêsu thấy họ đang vá lưới ở trong thuyền. Nghe Ngài gọi, dù đang bận việc nhưng họ cũng dứt khoát: bỏ cha mình ở lại trên thuyền với những người làm công mà đi theo Ngài. Ước gì mỗi chúng ta cũng đủ mạnh để có thể dứt khoát và sẵn sàng như họ.
Lạy Thiên Chúa, xin giúp chúng con đủ thông minh và khôn ngoan để có thể hành động dứt khoát với những gì không thuộc về Ngài, không lưu luyến những gì không phù hợp với đức tin Công giáo, sẵn sàng làm ngơ trước mọi sự cám dỗ. Xin dạy cho con biết đời sống chúng con chung cuộc thế nào, ngày tháng đếm được mấy mươi, để hiểu rằng kiếp phù du là thế. (Tv 39:5) Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu, Đấng Cứu Độ duy nhất của nhân loại. Amen.
TRẦM THIÊN THU
