Đối với phàm nhân, vì bẩn mà phải rửa, rửa để làm sạch những gì ô uế, tẩy uế để tránh bệnh, cụ thể và đặc biệt là trong cơn đại dịch ngày nay. Thân xác cần tắm rửa hằng ngày thì tinh thần cũng cần tẩy uế, linh hồn càng sạch thì càng gần Thiên Chúa.
Thánh Teresa Hài Đồng Giêsu cho biết: “Để được ân sủng thì tâm linh con người cần phải đơn độc một mình, trong sạch, và tràn trề hy vọng để tiếp đón Thiên Chúa thì mới kết quả.” Catharina Sinensis chia sẻ: “Mặc dù tôi u mê yếu đuối, nhưng tôi quyết không thất vọng đem linh hồn của tôi ẩn núp vào trong các vết thương của Chúa Giêsu, xin Máu Thánh của Chúa Giêsu rửa sạch tội lỗi của tôi.” Cách “tắm gội” rất khôn ngoan.
Thuở sơ sinh, chúng ta được rửa sạch bằng bí tích Thánh Tẩy. Nhờ đó, chúng ta được trở nên con cái của Thiên Chúa. Rồi chúng ta bị nhiễm uế nên nhiều lần phải tắm rửa linh hồn qua bí tích Hòa Giải. Nhờ đó, chúng ta lại được phục hồi. Đó là những hồng ân lạ lùng, chứng tỏ Thiên Chúa vô cùng nhân từ.
Kinh Thánh cho biết rằng Phép Rửa của ông Gioan là Phép Rửa của sự sám hối, (Mt 3:11) nhưng Chúa Giêsu vô tội nên không cần sám hối. Thánh Gioan nhận biết tội mình và biết mình chỉ là tội nhân, cần sám hối, không đáng xách dép cho Chúa Giêsu, nên ông e ngại và thưa: “Chính tôi mới cần được Ngài làm phép rửa, thế mà Ngài lại đến với tôi!” (Mt 3:14) Chúa Giêsu nói: “Bây giờ cứ thế đã. Vì chúng ta NÊN làm như vậy để GIỮ TRỌN đức công chính.” (Mt 3:15) Thì ra là vậy. Ông Gioan hiểu ý và làm theo ý Chúa Giêsu. Việc Ngài đến với ông Gioan cho thấy Ngài chấp nhận Phép Rửa của ông. Việc Chúa Giêsu chịu Phép Rửa là cách bày tỏ lòng thương xót.
Ngay từ lúc khởi đầu sứ vụ công khai, Chúa Giêsu đã chứng tỏ Ngài là Đấng Thiên Sai và là “Chiên Thiên Chúa, Đấng xóa tội trần gian.” (Ga 1:29) Ông Gioan vừa làm Phép Rửa xong, Thiên Chúa liền cho thấy dấu chỉ tỏ tường là “các tầng trời xé ra, và Thần Khí như chim bồ câu ngự xuống,” điều đó được chính Chúa Cha xác nhận: “Đây là Con yêu dấu của Ta, Ta hài lòng về Người.” (Mt 3:17; x. Mc 1:11) Rất rõ ràng, không thể không tin.
Người Con ấy là Đấng mà Thánh Phaolô cho biết điều kỳ lạ: “Đấng chẳng hề biết tội là gì, thì Thiên Chúa đã biến Người thành hiện thân của tội lỗi vì chúng ta, để làm cho chúng ta nên công chính trong Người.” (2 Cr 5:21) Chúa Giêsu là Đấng công chính, không cần sám hối, nghĩa là không cần chịu Phép Rửa, nhưng Ngài chịu Phép Rửa để nêu gương, còn phàm nhân chúng ta là thụ tạo, thực sự rất cần Phép Rửa và lòng sám hối, vì chúng ta chỉ là tội nhân từ thuở nên hình hài con người. (Tv 51:7) Bất cứ ai mở lòng tin nhận Đức Giêsu Kitô thì được ơn tha thứ và được hứa ban sự sống đời đời.
Nước bình thường mà kỳ diệu, có thể tẩy rửa cả ngoại tại và nội tại. Vì thế, Phép Rửa là “cửa ngõ” để con người có thể được giải thoát và bước vào Cõi Sống. Trong cuộc đối thoại với ông Nicôđêmô, một thủ lãnh của người Do Thái, Chúa Giêsu đã xác định: “Không ai có thể thấy Nước Thiên Chúa, nếu không được sinh ra một lần nữa bởi ơn trên; không ai có thể vào Nước Thiên Chúa, nếu không sinh ra bởi nước và Thần Khí.” (Ga 3:3 và 5) Về sự tái sinh, có ba cái Một được Thánh Phaolô đề cập: “Chỉ có một Chúa, một niềm tin, một phép rửa.” (Ep 4:5)
Danh xưng “Người Tôi Trung Đau Khổ” đã được dùng từ xa xưa để nói về Đức Kitô: “Đây là người tôi trung Ta nâng đỡ, là người Ta tuyển chọn và quý mến hết lòng, Ta cho thần khí Ta ngự trên nó; nó sẽ làm sáng tỏ công lý trước muôn dân. Nó sẽ không kêu to, không nói lớn, không để ai nghe tiếng giữa phố phường. Cây lau bị giập, nó không đành bẻ gẫy, tim đèn leo lét, cũng chẳng nỡ tắt đi. Nó sẽ trung thành làm sáng tỏ công lý. Nó không yếu hèn, không chịu phục, cho đến khi thiết lập công lý trên địa cầu. Dân các hải đảo xa xăm đều mong được nó chỉ bảo.” (Is 42:1-4) Chính Người Tôi Trung đó chấp nhận đau khổ nhưng không muốn người khác đau khổ, luôn chạnh lòng thương người khác, nhất là đối với những người yếu đuối, hèn mọn, đơn độc,…
Nhân vị, nhân phẩm và nhân quyền luôn được Thiên Chúa coi trọng, Ngài xác định: “Ta là Đức Chúa, Ta đã gọi ngươi, vì muốn làm sáng tỏ đức công chính của Ta. Ta đã nắm tay ngươi, đã gìn giữ ngươi và đặt làm giao ước với dân, làm ánh sáng chiếu soi muôn nước, để mở mắt cho những ai mù loà, đưa ra khỏi tù những người bị giam giữ, dẫn ra khỏi ngục những kẻ ngồi trong chốn tối tăm.” (Is 42:6-7) Mỗi chúng ta cũng được Thiên Chúa gọi đích danh và đặt vào một vị trí theo Thánh Ý Ngài, nhưng không phải để tự tôn hoặc ích kỷ giữ riêng cho mình, mà phải hành động tích cực, dùng những gì mình đã được Ngài trao ban để làm lợi cho tha nhân – đặc biệt là đối với những người bị áp bức, bị bóc lột, bị tước đoạt những quyền cơ bản của con người,… Công ích là ưu tiên hàng đầu.
Cả tinh thần và vật chất, mọi sự chúng ta tận hưởng đều do Thiên Chúa ban, chúng ta chẳng có gì và chẳng đáng gì mà dám vênh vang tự đắc. Thánh Vịnh gia đã nhận thức như vậy, và mời gọi chúng ta: “Hãy dâng Chúa, hỡi chư thần chư thánh, dâng Chúa quyền lực và vinh quang. Hãy dâng Chúa vinh quang xứng danh Người, và thờ lạy Chúa uy nghiêm thánh thiện.” (Tv 29:1-2) Đó là bổn phận và trách nhiệm của mọi người. Chúng ta chúc tụng Ngài thì Ngài cũng chẳng thêm được gì, nhưng chính chúng ta lại hưởng lợi ích từ việc chúc tụng đó. Thiên Chúa luôn tìm mọi cách làm lợi cho chúng ta, thật là kỳ diệu quá!
Thiên Chúa vô hình mà hữu hình, vì Ngài vẫn hiện diện trong mọi sự: “Tiếng Chúa rền vang trên sóng nước, Thiên Chúa hiển vinh cho sấm nổ ầm ầm, Chúa ngự trên nước lũ mênh mông. Tiếng Chúa thật hùng mạnh! Tiếng Chúa thật uy nghiêm!” (Tv 29:3-4) Thiên Chúa toàn năng, và chỉ có Ngài là Thiên Chúa duy nhất. Thật vậy, chính Thiên Chúa đã truyền nghiêm lệnh: “Ngươi không được có thần nào khác đối nghịch với Ta.” (Xh 20:3; Đnl 5:7)
Những gì chúng ta cho là tự nhiên hoặc thiên nhiên thì đó chính là Thiên Chúa: “Tiếng Chúa lay động cả rặng sồi, tuốt trụi lá cây cao rừng rậm. Còn trong thánh điện Người, tất cả cùng hô: Vinh danh Chúa! Chúa ngự trị trên cơn hồng thủy, Chúa là Vua ngự trị muôn đời.” (Tv 29:9-10) Bổn phận của chúng ta là phải tôn thờ, cảm tạ và chúc tụng Ngài, như Đức Giêsu Kitô đã nói: “Trước hết hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa và đức công chính của Người, còn tất cả những thứ kia, Người sẽ thêm cho.” (Mt 6:33) Chắc chắn Ngài chẳng để ai thua thiệt, vì Ngài rất công bằng – có tội thì sửa phạt, có công thì ban thưởng.
Ông Phêrô lên tiếng tại nhà ông Cornêliô: “Quả thật, tôi biết rõ Thiên Chúa KHÔNG THIÊN VỊ người nào. Nhưng hễ ai kính sợ Thiên Chúa và ăn ngay ở lành thì dù thuộc bất cứ dân tộc nào, cũng đều được Người tiếp nhận.” (Cv 10:34-35) Đức Giêsu nhập thể và nhập thế để “cứu những gì đã hư mất.” (Mt 18:11) Thánh Phêrô giải thích rất rõ ràng: “Người đã gửi đến cho con cái nhà Israel lời loan báo Tin Mừng bình an, nhờ Đức Giêsu Kitô, là Chúa của mọi người. Quý vị biết rõ biến cố đã xảy ra trong toàn cõi Giuđê, bắt đầu từ miền Galilê, sau phép rửa mà ông Gioan rao giảng. Quý vị biết rõ: Đức Giêsu xuất thân từ Nadarét, Thiên Chúa đã dùng Thánh Thần và quyền năng mà xức dầu tấn phong Người. Đi tới đâu là Người thi ân giáng phúc tới đó, và chữa lành mọi kẻ bị ma quỷ kiềm chế, bởi vì Thiên Chúa ở với Người.” (Cv 10:36-38)
Theo kế hoạch mầu nhiệm, trước khi Chúa Giêsu đến thế gian, ông Gioan đã được sai đến trước để chuẩn bị. Ông là người được Thiên Chúa sai đến, nhưng phong cách rất bình dân: Mặc áo lông lạc đà, thắt lưng bằng dây da, ăn châu chấu và mật ong rừng. Có lần người ta hỏi ông là ai – Đấng Kitô, Êlia hay ngôn sứ? Cả ba lần ông đều lắc đầu từ chối, ông chỉ dám nhận mình là “tiếng người hô trong hoang địa” mà thôi. (Ga 1:20-23) Ông khiêm hạ bao nhiêu thì chúng ta cảm thấy xấu hổ bấy nhiêu, vì chúng ta chỉ là “con số không to lớn” mà dám mạo nhận mình là “cái rốn của vũ trụ.” Thảo nào người ta ngao ngán: “Điếc không sợ súng, cùi không sợ lở.”
Đề cập Đức Kitô, ông Gioan nói: “Có Đấng quyền thế hơn tôi đang đến sau tôi, tôi không đáng cúi xuống cởi quai dép cho Người. Tôi thì tôi làm phép rửa cho anh em trong nước, còn Người, Người sẽ làm phép rửa cho anh em trong Thánh Thần.” (Mc 1:7-8) Ông nói rằng ông cũng không biết Đức Giêsu là ai, nhưng khi ông làm Phép Rửa cho Ngài, rồi thấy Thần Khí tựa chim bồ câu từ trời xuống và ngự trên Ngài, nên ông nhận biết Ngài chính là “Đấng Thiên Chúa tuyển chọn.” (Ga 1:32-34) Đặc biệt nhất là có tiếng từ trời xác nhận: “Con là Con yêu dấu của Cha, Cha hài lòng về Con.” (Mc 1:11) Thế thì chính xác tuyệt đối rồi.
Kinh Thánh cho biết: “Các việc đó đã xảy ra tại Bêtania, bên kia sông Giođan, nơi ông Gioan làm phép rửa.” (Ga 1:28) Các địa danh trong Kinh Thánh đều có thật. Sông Giođan, nơi Chúa Giêsu chịu phép rửa, (Mc 1:6-11; Mt 3:13-17; Lc 3:21-22) cách trung tâm thành phố Tibêria khoảng 10 km về phía Nam trên sông Giođan, có một địa điểm thu hút khoảng nửa triệu người hằng năm. Theo Khoa Khảo Cổ và Kinh Thánh, nơi thực sự Chúa Giêsu chịu phép rửa cách xa Yardenit cả trăm cây số, ở gần Biển Chết, thuộc lãnh thổ Giođan.
Rất bình thường đối với con sông Giođan, nhưng bỗng trở nên rất khác thường vì đó là nơi Chúa Giêsu đã chọn để ông Gioan làm Phép Rửa cho Ngài.
Nước bình thường mà kỳ diệu, rất mềm mà cũng rất mạnh, đặc biệt là không thể tách hoặc cắt được nước. Ở đâu có nước là có sự sống, người ta có thể nhịn đói chứ không thể nhịn khát, vì cơ thể chúng ta chứa tới 70% là nước, và mỗi ngày cơ thể cần khoảng 2 lít nước. Đúng là nước biểu hiện sự sống.
Đặc biệt hơn, nước biểu hiện sự xuất hiện của Thiên Chúa, chứng tỏ quyền năng của Ngài: “Tiếng Chúa rền vang trên sóng nước, Thiên Chúa hiển vinh cho sấm nổ ầm ầm, Chúa ngự trên nước lũ mênh mông.” (Tv 29:3) Với Thiên Chúa, nước cũng được Ngài coi là chất liệu quan trọng nên Ngài đã dùng nước để chứng tỏ chúng ta được tẩy sạch tội lỗi. Nước rất đặc biệt vì nước còn là chất liệu Chúa Giêsu dùng làm phép lạ đầu tiên tại tiệc cưới ở Cana, (Ga 2:1-12) và cũng là chất liệu Ngài dùng để dạy “bài học phục vụ” trong Bữa Tiệc Ly – chính Ngài cúi xuống rửa chân cho các môn đệ, dù biết lát nữa họ chạy trốn vì sợ liên lụy. (Ga 13:1-20) Nước còn quan trọng hơn nữa vì nước là chất liệu biến chúng ta thành con cái Thiên Chúa: “Không ai có thể vào Nước Thiên Chúa, nếu không sinh ra bởi nước và Thần Khí.” (Ga 3:5) Đó chính là bí tích Thánh Tẩy, ngưỡng của đưa chúng ta vào Giáo Hội của Chúa Giêsu.
Chúa Giêsu được dìm mình trong dòng nước Giođan để khởi đầu sứ vụ, dòng nước đó trở nên Dòng Tình mà Chúa Giêsu muốn tuôn đổ Lòng Thương Xót cho chúng ta, đồng thời cũng giao trách nhiệm cho mỗi chúng ta phải đắm mình trong dòng đời để phục vụ mọi người, đó cũng là phục vụ chính Ngài vậy: “Chính lúc quên mình là lúc gặp lại bản thân.”
Nói về nước, chúng ta thấy có điều lạ: Theo Việt ngữ, quốc gia được gọi là “nước” – nước Việt Nam. Phải chăng Việt ngữ muốn diễn tả nơi mình sống được ví như nước? Mà nước là chất liệu vô cùng cần thiết: Còn nước là còn nơi sống, mất nước là mất nơi sống. Vừa mặc nhiên, vừa minh nhiên.
Lạy Thiên Chúa nhân lành, xin giúp chúng con “biết quên mình để gặp lại chính mình,” (Kinh Hòa Bình – Thánh Phanxicô Assisi) và luôn tin nhận Đức Kitô là Đấng Cứu Độ duy nhất, biết phụng sự Ngài qua việc phục vụ mọi người theo khả năng và hoàn cảnh cụ thể. Xin giúp chúng con luôn tẩy rửa cuộc đời để xứng đáng đến gần Ngài. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu, Đấng Cứu Độ duy nhất của nhân loại. Amen.
TRẦM THIÊN THU