Tại Vương quốc Anh, sau nhiều thập niên thế tục hóa sâu rộng, người ta đang chứng kiến một cuộc hồi sinh âm thầm của Công giáo qua những cộng đoàn địa phương sống động – được mô tả bằng hình ảnh những “chiếc ô nhỏ” thay thế cho “tán thánh” rộng lớn của thời trước.
Những dấu chỉ hồi sinh
Theo cây bút John Duggan trên tạp chí First Things, số lượng các bạn trẻ nam (18–30 tuổi) trở lại Công giáo đang gia tăng đáng kể. Ở nhiều giáo xứ, số tân tòng trưởng thành tăng từ chỉ vài người lên đến 20-30 mỗi năm. Nhà thần học Jacob Phillips nhận thấy sự hiện diện ngày càng rõ của họ trong các sự kiện Công giáo, khiến nhiều linh mục phải ngỡ ngàng hỏi: “Đang xảy ra điều gì thế này?”
Cuốn sách “Hậu Thế tục hóa” – phân tích hiện tượng
Cuốn After Secularisation: The Present and Future of British Catholicism (Hậu Thế tục hóa: Hiện tại và Tương lai Công giáo tại Anh), do Catholic Truth Society xuất bản, phân tích những nguồn mạch tạo nên sự sống mới này. Ba tác giả Bernadette Durcan, Hannah Vaughan-Spruce và Stephen Bullivant chỉ ra năm môi trường chính nuôi dưỡng đức tin:
-
Các giáo xứ đang hồi sinh
-
Các phong trào giới trẻ
-
Các cộng đoàn di dân (như người Ba Lan, Nigeria, Ukraina)
-
Mục vụ sinh viên – học thuật
-
Các nhóm gắn bó với Thánh lễ tiếng Latinh truyền thống
Công trình này tiếp nối các nghiên cứu nổi tiếng trước đây của Bullivant, như Mass Exodus, cho thấy sau đỉnh điểm của trào lưu thế tục hóa, những “thiểu số sáng tạo” gồm các bạn trẻ Công giáo nhiệt thành đang xuất hiện.
Những cộng đoàn năng động – thực tế sinh động
Tác giả đã trực tiếp đến thăm nhiều nơi, từ các nhóm Syro-Malabar ở West Bromwich đến cộng đoàn yêu Thánh lễ truyền thống tại Preston. Các cộng đoàn này đa thế hệ và nhiều sắc tộc.
Đại dịch COVID-19 đã góp phần thay đổi nhiều điều:
Thế hệ Z ngày càng đi ngược lại văn hóa đương đại, thể hiện sự gắn bó mạnh mẽ với Thánh lễ và đời sống thiêng liêng.
Các con số cũng phản ánh xu hướng này:
– Số người tham dự Thánh lễ Chúa nhật tại Anh và xứ Wales tăng từ 500.000 năm 2022 lên 555.000 năm 2023.
– Các cuộc rước kiệu Thánh Thể tại London và Oxford thu hút đông đảo tín hữu.
Chầu Thánh Thể – mẫu số chung của mọi phong trào
Điểm hội tụ của mọi cộng đoàn được khảo sát là chầu Thánh Thể.
Trong một thế giới ồn ào và xao động, việc quỳ trước Thánh Thể là một hành vi hoàn toàn “ngược dòng”. Giới trẻ tìm nơi đây sự thinh lặng, bình an và một điểm tựa chắc chắn – điều mà chủ nghĩa cá nhân và các mô hình phát triển bản thân không thể đem lại.
Nhà văn Douglas Murray từng nhấn mạnh sự bất lực của khoa học trước các vấn đề sâu xa của con người. John Duggan kết luận rằng câu trả lời cho khủng hoảng hiện sinh “nằm ngay sau cánh cửa nhà thờ” – trong sự thinh lặng nhiệm mầu của Bí tích Thánh Thể.
Tương lai và những thách đố
Cuốn sách đặt câu hỏi: Liệu những “chiếc ô nhỏ” đa dạng này có thể cùng nhau tạo nên một “tán thánh” mới – một bức tranh ghép của đức tin Công giáo tại Anh?
Các tác giả cho rằng rủi ro chia rẽ không lớn, vì các cộng đoàn này đều mang tinh thần nhiệt thành và trung tín, trái ngược với tình trạng giáo xứ bị đóng cửa hoặc người Công giáo truyền thống rời bỏ Giáo hội.
Sự hồi sinh này – phản ứng trước “đỉnh điểm thế tục hóa” – đem lại hy vọng về tương lai đức tin tại Vương quốc Anh, được nuôi dưỡng bởi các bạn trẻ và thế hệ con cháu họ.
Còn tại Ba Lan thì sao?
Câu hỏi đặt ra: Điều này có ý nghĩa gì đối với những quốc gia chưa đi đến “đỉnh thế tục hóa” của mình?
Liệu sự trở lại đầy âm thầm nhưng rõ rệt này có bắt nguồn từ sự kiệt quệ của xu hướng thế tục hóa?
Hay do những yếu tố khác mà trong tương lai cũng sẽ bộc lộ ở các nước ít bị tục hóa hơn?
Chúng ta chưa có câu trả lời rõ ràng. Sự hồi sinh Công giáo tuy được nói đến nhiều trong những năm gần đây, vẫn còn quá non trẻ để biết nó có bền vững không.
Nhưng chắc chắn không chỉ các linh mục Anh quốc mới tự hỏi: “Thật sự điều gì đang diễn ra vậy?”
Tomasz Rowiński – aleteia.org
