Dư luận đang hướng về phiên toà với rất nhiều câu hỏi đựơc đặt ra rằng liệu các bị can này có tìm được luật sư can thiệp và người thân của họ có được phép tham dự buổi xét xử hay không.

Kiểm soát hạn chế số người tham dự

Mặc dù phiên toà đựơc gọi là xét xử công khai, nhưng đơn của các linh mục, tu sĩ nhà thờ Thái Hà xin phép tham dự phiên xử đã bị chính quyền công khai từ chối.

Linh mục Nguyễn Văn Thật từ nhà thờ Thái Hà:

Mặc dù phiên toà đựơc gọi là xét xử công khai, nhưng đơn của các linh mục, tu sĩ nhà thờ Thái Hà xin phép tham dự phiên xử đã bị chính quyền công khai từ chối.
Linh mục Nguyễn Văn Thật

“Các linh mục có làm đơn xin dự phiên toà nhưng người ta trả lời là không có chỗ cho các linh mục dự. Họ trả lời bằng văn bản của Toà án nhân dân quận Đống Đa và chánh án Trần Hồng Nhân.

Họ nói là xử vụ này là công khai, vì phòng không đủ chỗ và các giấy mời đã phát hết rồi, nên không có chỗ cho các linh mục và tu sĩ. Nguyên văn họ trả lời như thế. Dự phiên toà họ chỉ mời một mình linh mục Phụng thôi.”

Hỏi thăm người thân các bị can, chúng tôi được biết có người được đồng ý cho tham dự phiên toà như trường hợp của gia đình anh Thái Thanh Hải:

‘Tôi là mẹ của cháu Hải. Gia đình được tham dự. Họ bảo cứ đến đấy rồi vào dự thôi, còn đến ngày ấy thì cũng không biết thế nào cả.’

Hay trường hợp của bà Nguyễn Thị Việt. Ông Minh chồng bà Việt khẳng định:

“Có ạ. Tôi là chồng và một đứa con gái, họ cho có 2 người vào thôi.”

Gia đình bị can không được thông báo ngày giờ phiên tòa

Tuy nhiên cũng có những trường hợp mà gia đình của bị can thậm chí không được chính quyền thông báo ngày giờ, địa điểm của phiên toà xét xử người thân của họ, như lời thuật lại của anh Thanh, con trai bà Ngô Thị Dung:

“Từ 24/9 tức ngày mẹ tôi bắt đầu ra công an trình diện đến bây giờ chúng tôi cũng chưa có một tin tức nào về mẹ tôi, chưa được thăm gặp hay liên lạc gì, chỉ được phép gửi quà hàng tuần thôi. Đặc biệt gia đình tôi không được chính quyền thông báo ngày xét xử.

Tất cả thông tin chúng tôi biết được về phiên toà do chúng tôi tìm hiểu qua báo chí trên mạng và qua những người sắp bị xét xử mà được tại ngoại. Hiện tại gia đình tôi chưa có được giấy mời hay một thông tin, hay một cuộc gặp gỡ nào với phía chính quyền về ngày xét xử mẹ tôi.

Gia đình tôi sẽ đến dự phiên toà nhưng cũng không chắc đựơc là có đựơc vào không. Tôi nghĩ là rất khó khăn. Luật sư Lê Trần Luật sẽ tham gia bào chữa cho mẹ tôi.”

Người thân của ông Lê Quang Kiện cho biết:

“Em thì nghe nói là phải có đơn xin phép thì người ta mới cho tham dự. Không biết là ra đấy người ta có cho vào hay không.”

Ông Lân, chồng bị can Lê Thị Hợi cũng xác nhận điều tương tự:

“Kể cả tôi là chồng mà hiện nay cũng không thấy có giấy báo nào, chẳng nghe người của toà nói là phải làm đơn gì cả.”

Luật sư Lê Trần Luật ở miền Nam, người nhận lời bênh vực cho anh Hải và bà Việt trong phiền toà này bức xúc:

“Vấn đề là ở chỗ toà án xét xử công khai nhưng người ta vẫn cố tình hạn chế số lựơng người tham gia. Trừ luật sư và bị can ra, những người còn lại nếu muốn tham gia phải xin phép của toà. Đây là điều trái pháp luật và vi hiến. Chúng ta đang mong muốn nhà cầm quyền tuân thủ pháp luật nhưng đó là điều rất khó trong một chế độ độc tài.”

Trong số 8 bị can bị đưa ra xét xử vào ngày 8/12 tới đây về tội gây rối trật tự công cộng và phá hoại tài sản, ngoài anh Hải và bà Việt được luật sư Luật đại diện, bà Dung cũng đựơc luật sư Kim Hương tại Hà Nội nhận lời giúp đỡ. Luật sư Luật cho biết thêm:

“Hai bị cáo bị tại ngoại nên việc tiếp xúc với họ cũng dễ dàng, không có vấn đề gì. Có một luật sư bào chữa cho chị Dung đó là luật sư Hương ở Hà Nội đã gặp chị Dung rồi, tiếp xúc với chị rồi.

Tất cả đều có một hành vi giống nhau là xô ngã bức tường mà vào cầu nguyện thôi. Cho nên khi mình bào chữa cho 1, 2 người thì cũng là bào chữa cho tất cả mọi người khác rồi.”

Dù có luật sư, nhưng nhìn vào đầu đuôi sự việc vụ tranh chấp đất tại giáo xứ Thái Hà, người ta không mấy tin tưởng rằng công lý sẽ đựơc tôn trọng tại phiên toà sắp tới. Ông Minh, chồng bà Việt ngao ngán:

“Có luật sư Luật đấy. Cũng không biết đằng nào mà lần. Ở Việt Nam nhiều vấn đề tế nhị lắm, chả hiểu thế nào.’

Ông Lân, chồng bà Hợi góp lời:

“Thật ra tôi thấy các vụ án mà có luật sư bảo vệ cũng có giải quyết đựơc gì đâu. Nếu theo luật thì khác, còn ở đây họ có theo luật đâu. Thì thôi họ muốn làm gì thì làm mình tất cả chỉ vì công bằng, chân lý và sự thật. Mình có phân tích có nói thì chắc cũng chẳng đựơc nói, mà họ quyết thì họ vẫn cứ quyết thôi.”

Dựa vào thực tế và kinh nghiệm hành nghề tại Việt Nam, chính luật sư Luật cũng tỏ ra không mấy lạc quan về phiên toà ông sắp tham gia:

“Trong một phiên toà của nhà độc tài, tôi không lạc quan lắm. Tôi đang bào chữa cho những giáo dân vô tội trước công luận bất chấp nhà cầm quyền và toà án đang hành xử như thế nào. Tuỳ theo kết quả phiên toà, nếu toà kết luận rằng những giáo dân này có tội, điều này phản ánh rằng nhà cầm quyền đang ngày có xu hướng độc tài hơn, chèn ép công lý, sự thật.”

Bày tỏ cảm nghĩ trước thềm phiên toà diễn ra, các bị can và thân nhân của họ chia sẻ:

“Tôi cũng chỉ muốn chia sẻ rằng chúng tôi sẵn sàng đón nhận những gì khó khăn nhất. Dù có thế nào chăng nữa thì chúng tôi vẫn phải yêu cầu sự thật và chân lý phải được hiện diện, nhưng tôi chắc cũng hơi khó. Trong một phiên toà muốn làm gì cũng phải để người ta tâm phục khẩu phục.’’

Thoạt đầu, 8 giáo dân bị truy tố tội « gây rối trật tự công cộng » và « phá hoại tài sản ». Vào khoảng cuối tháng 10, công an quận Đống Đa thông báo các bị can được giảm tội danh « phá hoại tài sản ». Thế nhưng đến nay, tin tức cuối cùng cho biết những người này sẽ ra toà với cả hai tội danh bị cáo buộc như ban đầu.

Phiên xử dành cho 8 giáo dân không diễn ra tại Toà, mà sẽ được tổ chức ở lầu 4 Ủy ban nhân dân phường Ô Chợ Dừa, số 55 phố Hoàng Cầm, Hà Nội.

Ngoài ra, phiên xử dành cho 8 giáo dân tham gia vụ đập bức tường ở linh địa Đức Bà trong vụ tranh chấp đất giữa giáo xứ Thái Hà với chính quyền cũng bị dời từ ngày 5 đến ngày 8/12, và không diễn ra tại Toà, mà sẽ được tổ chức ở lầu 4 Ủy ban nhân dân phường Ô Chợ Dừa, số 55 phố Hoàng Cầm, Hà Nội.

Phỏng vấn đặc biệt với Bí thư Đảng uỷ phường Ô Chợ Dừa

Biên tập viên Thiện Giao liên lạc với ông Phạm Quang Bình, Bí thư Đảng uỷ phường Ô Chợ Dừa để tìm hiểu nguyên nhân và ghi nhận ý kiến từ phía chính quyền: 

Ông Phạm Quang Bình : Tôi là Bình đây ạ.

Thiện Giao : Tôi xin tự giới thiệu tôi là phóng viên của đài Á Châu Tự Do, muốn hỏi về vụ toà sắp xử vụ 8 giáo dân giáo xứ Thái Hà, thưa ông.

Ông Phạm Quang Bình : Dạ vâng.

Thiện Giao : Thưa chúng tôi đựơc biết là phiên xử ngày 8/12 sẽ tổ chức tại Ủy ban nhân dân phường Ô Chợ Dừa. Cho tôi hỏi là tại sao phiên xử không diễn ra ở toà mà lại ở phường ?

Ông Phạm Quang Bình : Dạ cái này hôm nay Ban tuyên giáo thành ủy cũng họp thông tin với các nhà báo đấy.

Thiện Giao : Vâng, lý do chính họ đưa ra là gì ?

Ông Phạm Quang Bình : Tức là Toà án cấp quận không đủ điều kiện xử ạ, bởi vì nó rất nhỏ, mà đây là toà án công khai, do vậy mà muốn ở một vị trí mà tiện cho nhiều người đến dự hơn.

Thiện Giao : Ông vừa nói phiên toà sẽ công khai. Theo thông tin chúng tôi đựơc biết là có một số người phải xin phép mới đựơc dự. Còn các tu sĩ ở Nhà thờ Thái Hà có xin giấy phép mà không được cho, không biết có đúng không ?

Ông Phạm Quang Bình : Về công khai mà nói thì thưa đó là toà án công khai, nhưng do điều kiện hội trường cũng như là khung cảnh, thì nó cũng có những điều kiện, chứ không phải công khai là tất cả mọi người có thể đến dự cả.

Thiện Giao : Mặc dù câu hỏi này chúng tôi nên hỏi bên phía Toà án nhưng sẵn đây, vì ông là Bí thư đảng uỷ của phường, xin hỏi thăm là vì sao tội danh của các bị can bị thay đổi nhiều lần ?

Ông Phạm Quang Bình : Thưa việc này đã do các bộ phận như Toà án cũng như Viện kiểm sát người ta căn cứ vào các hành vi đó, theo quy định của pháp luật, thì người ta đã đặt vào cái khung đó, chứ còn chúng tôi thì không nắm đựơc cụ thể lắm ạ.

Thiện Giao : Thưa ông, hôm rồi phiên xử bị dời ngày, có lý do gì cụ thể ạ ?

Ông Phạm Quang Bình : Cái này thì Toà cũng đã báo với các đương sự rồi. Theo tôi biết thì là do việc sửa chữa hội trường chưa xong, nên dời lại.

Thiện Giao : Có tin cho rằng có thể vụ việc trùng với ngày phong Giám mục Chu Quang Minh, không biết có phải vì như vậy không ?

Ông Phạm Quang Bình : Cái việc đó tôi không được rõ lắm, nhưng theo tin tức thì do việc sửa chữa hội trường chưa xong, đến ngày mùng 7 mới xong. Tôi cũng chỉ được biết thông tin là như vậy. Phiền ông tôi phải đi họp bây giờ.

Thiện Giao : Vâng, xin cảm ơn ông.