Người ta nói: “Thuốc đắng đã tật.” Ai đã từng uống thuốc Bắc mới cảm nhận được vị đắng của thuốc, không “đơn giản” như thuốc Nam hoặc thuốc Tây. (Động từ DÃ là làm dịu hoặc làm mất tác dụng – dã thuốc, dã rượu; động từ ĐÃ là làm cho cho hết, cho khỏi – đã bệnh, đã tật.)
Thật lạ, các thực phẩm có vị đắng thường tốt hơn các loại có vị ngọt. “Thuận ngôn nghịch nhĩ,” nhưng “mật ngọt chết ruồi.” Kinh Thánh nhắn nhủ: “Mọi lời lẽ về Thiên Chúa, con hãy thích nghe, những châm ngôn ý nhị, con đừng bỏ uổng.” (Hc 6:35) Lời sửa dạy là dạng thuốc đắng nhưng đó là biệt dược, là “lời ban sự sống.” (Cn 15:31) Đó cũng là dạng phòng bệnh, tốt hơn là trị bệnh: “Học trước đã rồi hãy nói sau; để ngừa bệnh, con hãy uống thuốc.” (Hc 18:19)
Có những điều ngược mà xuôi, nghịch mà thuận. Kinh Thánh đề cập điều nghịch lý: “Có khi lâm nạn lại thành công, gặp may mà hoá thiệt thòi.” (Hc 20:9) Vì không biết vấn đề ra sao nên chúng ta gọi là “hên – xui” hoặc “may – rủi.” Chắc hẳn nhiều người đã biết câu chuyện “Tái Ông mất ngựa.” Con người khó có thể biết thế nào là hên hoặc xui, may hay rủi. Cái mà chúng ta gọi là xui thì lại là hên, cái mà chúng ta cho là tốt thì có thể lại là xấu. Chỉ có Thiên Chúa biết, vì Ngài quản lý và sắp xếp mọi sự. Ngay cả những gì chúng ta cho là tự nhiên thì cũng chẳng tự nhiên, mà là cách sắp đặt của Thiên Chúa – tức là Ngài quan phòng và tiền định. Chúa biết tức là Ý Chúa muốn điều đó xảy ra cho chúng ta – dù chúng ta cho đó là hên hoặc xui: “Ngay đến tóc trên đầu anh em cũng được đếm cả rồi.” (Lc 12:7) Chính cái xấu xảy ra cho chúng ta lại là cái tốt, vì đúng ý mình sẽ dễ hư thân.
Chúng ta không thể nào hiểu hết Ý Chúa nhiệm mầu trong sự quan phòng và tiền định của Ngài, vì thế chúng ta chỉ có thể cúi đầu và thân thưa: “Lạy Thiên Chúa, Ngài là Chúa con thờ, ngay từ rạng đông con tìm kiếm Chúa. Linh hồn con đã khát khao Ngài, tấm thân này mòn mỏi đợi trông, như mảnh đất hoang khô cằn, không giọt nước. Nên con đến ngắm nhìn Ngài trong nơi thánh điện, để thấy uy lực và vinh quang của Ngài.” (Tv 63:2-3) Làm vậy không phải vì chúng ta miễn cưỡng hoặc “bị triệt buộc,” mà vì khiêm nhường tin nhận Thiên Chúa là Đấng duy nhất. Thánh Vịnh gia vừa lý giải vừa xác tín đại diện cho mỗi chúng ta: “Bởi ân tình Ngài quý hơn mạng sống, miệng lưỡi này xin ca ngợi tán dương. Suốt cả đời con, nguyện dâng lời chúc tụng, và giơ tay cầu khẩn danh Ngài. Lòng thoả thuê như khách vừa dự tiệc, môi miệng con rộn rã khúc hoan ca.” (Tv 63:4-6) Vâng lời trong hân hoan chứ không sầu não.
Chúng ta thực sự hạnh phúc trong Chúa vì niềm vui trào dâng: “Quả thật Ngài đã thương trợ giúp, nương bóng Ngài, con hớn hở reo vui. Trót cả tâm tình, con cùng Ngài gắn bó, giơ tay quyền lực, Ngài che chở phù trì.” (Tv 63:8-9) Con người không bao giờ bị lỗ, mà chỉ có lời mà thôi.
Bất cứ ai, kể cả các Kitô hữu, đều có tính cách riêng – “cha sinh con, trời sinh tính,” nhưng vẫn cần phải có “tính cách chung” là sống khiêm nhường, giản dị. Không khiêm nhường sao được, bởi vì chúng ta chỉ là tội nhân khốn nạn, đáng án tử, nhưng lại được Thiên Chúa thương xót nâng lên khỏi chốn bùn nhơ hôi tanh để được làm con cái của Ngài. Đúng là phép lạ lớn quá! Chúng ta đang “bị xui” mà “gặp hên” vì Thiên Chúa nhân hậu. Đó là chúng ta thực sự “gặp may.” Thánh Phaolô nhắn nhủ: “Thưa anh em, vì Thiên Chúa thương xót chúng ta, tôi khuyên nhủ anh em hãy hiến dâng thân mình làm của lễ sống động, thánh thiện và đẹp lòng Thiên Chúa. Đó là cách thức xứng hợp để anh em thờ phượng Người. Anh em đừng có rập theo đời này, nhưng hãy cải biến con người anh em bằng cách đổi mới tâm thần, hầu có thể nhận ra đâu là ý Thiên Chúa: cái gì là tốt, cái gì đẹp lòng Chúa, cái gì hoàn hảo.” (Rm 12:1-2)
Chắc chắn chúng ta phải tự chấn chỉnh đời sống, tu tâm sửa tính, thay đổi tính nết để có thể hoàn thiện mỗi ngày một hơn để đáp lại lòng thương xót vô biên và vô điều kiện của Ngài, và như Ngài mong muốn: “Anh em hãy nên hoàn thiện như Cha anh em trên trời là Đấng hoàn thiện.” (Mt 5:48) Ai biết thay đổi tính nết không chỉ có lợi về phương diện xã hội đời thường – được người khác quý mến, dù không phải là hết mọi người, mà còn có lợi cả về phương diện tâm linh – được Thiên Chúa thương xót. Rõ ràng có lợi mà thôi.
Chúa Giêsu tuyệt đối nhân lành mà cũng không vừa lòng tất cả, người ta vẫn ghen ghét đến nỗi giết chết Ngài. Tại sao? Bởi vì Ngài có tính cách khác người, nhưng rất độc đáo: Thẳng thắn, cương trực, khiêm nhường, nhân hậu,… Ngài nói ít mà làm nhiều. Ngài rất ghét những người ba hoa, nói hay mà làm dở, ưa chỉ tay năm ngón, thích ăn trên ngồi trước, phe cánh, hình thức, tự tôn, ta đây, ngu chảnh và ngu kiêu. Nói chung là các dạng giả hình, nhiễm virus Pharisêu. (Mt 23:2-7; Mc 12:38-40; Lc 11:39-46; Lc 11:52; Lc 20:45-47) Đối với những người khoái làm to, lo chức lớn, thích có tiếng hơn có miếng, Ngài thẳng thắn khuyến cáo: “Hãy phục vụ, đừng hưởng thụ.” (Mt 20:28; Mc 10:45) Nhưng trong thực tế, người ta chỉ thích vế thứ hai, chứ không ưa vế thứ nhất. Thật là tội lỗi!
Cuộc sống luôn có những điều trái ý, luôn có những vị mà người ta không ưa: cay, đắng, chua, chát,… Một hôm, Đức Giêsu Kitô bắt đầu tỏ cho các môn đệ biết việc Ngài PHẢI đi Giêrusalem, PHẢI chịu nhiều đau khổ do các kỳ mục, các thượng tế và kinh sư gây ra, rồi BỊ giết chết, và ngày thứ ba sẽ SỐNG LẠI. Vốn dĩ ngư dân chân chất, tính nóng như Trương Phi và thẳng như ruột ngựa, ông Phêrô liền kéo riêng Ngài ra và mong ước: “Xin Thiên Chúa thương đừng để Thầy gặp phải chuyện ấy!” (Mt 16:22) Phàm phu tục tử chỉ nghĩ được đến thế thôi.
Chắc lúc đó ông Phêrô tưởng sẽ được cảm ơn, ai dè Thầy Giêsu quay lại “phang” thẳng luôn: “Satan, lui lại đàng sau Thầy! Anh cản lối Thầy, vì tư tưởng của anh không phải là tư tưởng của Thiên Chúa, mà là của loài người.” (Mt 16:23) Chu choa, Thầy kỳ ghê đi! Phêrô là “tổ trưởng” mà Thầy cũng chẳng nể rái chi cả. Chán ghê! Nhưng thẳng thắn thật thà là tính cách của Ngài, không phải cứ làm lớn thì có thể làm láo, mà ngược lại, càng lớn càng phải làm gương. Đại nhân Tuân Tử, nhà Nho kiêm nhà tư tưởng của Trung Hoa cuối thời Chiến Quốc, nói: “Người chê ta mà chê phải là thầy của ta, người khen ta mà khen phải là bạn ta, những kẻ vuốt ve, nịnh bợ ta chính là kẻ thù của ta vậy.”
Có lẽ Chúa Giêsu không nguyền rủa ai nặng như lời trách dành cho Phêrô, người được Ngài chọn làm giáo hoàng tiên khởi. Phải bị vậy thì Phêrô mới không dám lên mặt, Chúa không có kiểu “phủ đầu” như chúng ta, nhờ vậy mà cẩn trọng, nhìn lại chính mình mà khiêm nhường. Chúng ta cũng có những lúc đã từng “ảo tưởng” như ông Phêrô, cứ nghĩ mình “ngon” hơn người khác về lĩnh vực này hoặc phương diện nọ, nhưng thực ra chỉ là “thùng rỗng kêu to” mà thôi, thậm chí có khi còn bị hố vì quá lố. Rõ khổ!
Nhưng ở đây, chúng ta thấy ông Phêrô có tính nết tốt: bộc trực, chân thật, nghĩ sao nói vậy, không rào trước đón sau. Ông là ngư dân chính hiệu, ít học, không giỏi giang, không nổi trội, nhưng Chúa Giêsu vẫn chọn ông làm người hướng dẫn Giáo Hội, làm “đá tảng” để xây dựng Giáo Hội, vì Ngài biết rõ tâm địa ông thẳng thắn và khiêm nhường. Vâng, Thiên Chúa cần người khiêm nhường, không cần người giỏi mà kiêu ngạo. Chính Thần Khí Thiên Chúa sẽ tác động: “Đức Khôn Ngoan mở miệng người câm, và cho lưỡi trẻ thơ nói năng dễ dàng.” (Kn 21:25) Ai khiêm nhường thì có Chúa, mà có Chúa là có tất cả. Cuộc sống chỉ cần thế là đủ.
Muốn có Chúa thì phải theo Ngài, theo Ngài thì ắt là khổ – khổ tới bến. Chúa Giêsu xác định: “Ai muốn theo Thầy, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình mà theo. Quả vậy, ai muốn cứu mạng sống mình thì sẽ mất; còn ai liều mất mạng sống mình vì Thầy thì sẽ tìm được mạng sống ấy. Vì nếu người ta được cả thế giới mà phải thiệt mất mạng sống thì nào có lợi gì? Hoặc người ta sẽ lấy gì mà đổi mạng sống mình?” (Mt 16:24-26) Chắc chắn chẳng có ai ra điều kiện “ngược đời” và “chói tai” như Chúa Giêsu. Thường thì khi muốn người khác về phe với mình, người ta đưa ra những điều kiện “béo bở,” được lợi này ích nọ, chứ chẳng ai dám hứa hẹn về sự đau khổ. Các công ty muốn có nhân viên giỏi thì hứa hẹn lương bổng cao, các tổ chức muốn có nhiều thành viên thì hứa hẹn nhiều lợi lộc – cả ích lợi và bổng lộc. Chúa Giêsu hoàn toàn trái ngược. Vậy mà càng ngày người ta càng nghiệm ra “ẩn số” trong tính cách độc đáo của Ngài và muốn theo Ngài tới cùng. Biết sợ là điều kiện đầu tiên để có thể hoán cải và chấp nhận đau khổ.
Lúc còn sinh thời, hiền nhân Mohandas Karamchand Gandhi (1869–1948), nhà ái quốc chủ trương bất bạo động, được dân Ấn Độ coi là người cha (Bapu) và thánh sống (Mahatma), cũng đã từng thần tượng Chúa Giêsu sau khi đọc Kinh Thánh, đặc biệt là Bài Giảng Trên Núi (Bát Phúc, Tám Mối Phúc). Quả thật, chỉ có người giỏi mới nhận ra tài năng độc đáo và cái giỏi của người khác. Người ta càng giỏi càng tin nhận Đức Giêsu là Con Thiên Chúa. Nhưng tiếc rằng một tín hữu da trắng đã đuổi ông ra ngoài khi ông muốn vào nhà thờ.
Chữ Santa (Thánh nhân) dời mẫu tự N sẽ thành Satan (Quỷ sứ.) Khoảng cách để làm Thánh hoặc làm Quỷ rất mong manh, thế nên luôn phải cẩn trọng và cảnh giác kẻo sa vào mưu ma chước quỷ.
Đối với các môn đệ và những người muốn theo Ngài, Chúa Giêsu không hứa hẹn mà chỉ giải thích: “Vì Con Người sẽ ngự đến trong vinh quang của Cha Người, cùng với các thiên thần của Người, và bấy giờ, Người sẽ thưởng phạt ai nấy xứng việc họ làm.” (Mt 16:27) Thời cánh chung đang khép lại, muốn được cứu độ thì phải hoán cải.
Lạy Thiên Chúa công bình, xin ban ơn hoán cải cho chúng con để cuộc đời của chúng con không uổng phí. Chúng con biết rằng con đường dài nhất là con đường từ miệng tới tay, xin giúp chúng con biết hành động chứ không nói suông hoặc giả hình, và xin giúp chúng con can đảm uống liều thuốc đắng đau khổ để được chữa lành. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu Kitô, Đấng Cứu Độ duy nhất của nhân loại. Amen.
TRẦM THIÊN THU
